II Izerskie Forum Suwerenności Żywnościowej 2020
W dniach 29 lutego do 1 marca odbyło się już II Izerskie Forum Suwerenności Żywnościowej zorganizowane przez grupę przyjaciół, praktycznie od zera z ogromną pomocą zaprzyjaźnionych organizacji, miejsc i twórców. Był to przede wszystkim czas intensywnych dyskusji nad wspólnymi oraz indywidualnymi działaniami ukierunkowanymi na rozszerzenie i wzmocnienie ruchu zmian systemowych w dziedzinach takich jak produkcja, konsumpcja i promocja zdrowej, czystej i sprawiedliwej żywności i kultury jaką ze sobą niesie. Oddalona od reszty wsi magiczna Dolina Harmonii, agroturystyka, w sercu Gór Izerskich w Kopańcu przyjęła przez dwa dni trwania Forum ponad setkę uczestników, prelegentów, wolontariuszy. Wśród osób uczestniczących znaleźli się aktywni przedstawiciele i przedstawicielki ruchu suwerenności żywnościowej, w tym członkowie Koalicji Żywa Ziemia, Nyeleni Polska, kooperatyw spożywczych czy organizacji badawczych, ale także osoby zainteresowane ideą, chcące uczynić pierwszy krok w stronę zmiany świadomości i nawyków żywieniowych czy też włączenia się w inicjatywy pracujące nad politycznymi zmianami w kwestii suwerennej żywności. Dzięki obecności przedstawicielek powstającej dopiero Kooperatywy Izerskiej na II Ogólnopolskim FSŻ w Warszawie, Izerskie Forum stało się częściowo polem dla kontynuacji prac rozpoczętych zaledwie na warszawskim spotkaniu przez grupy robocze wokół kilku kwestii bezpośrednio związanych z suwerennością żywnościową. Oprócz tego przestrzeń Izerskiego Forum posłużyła dla wypracowywania formuły współpracy wewnątrz lokalnej społeczności, jaką jest Społeczność Izerska pod egidą Kooperatywy Izerskiej.
Oficjalne rozpoczęcie forum poprzedził warsztat-eksperyment o nazwie “Future Dreams” poprowadzony przez inicjatywę partnerską Kooperatywy Izerskiej, projekt Ruralization. Temat śnienia o przyszłości przez pryzmat naszego obecnego miejsca na ziemi wywołał liczne refleksje nad przyszłością ruchu suwerenności w ogóle i ukazał potrzebę częstszego zderzenia ze sobą bardzo różnych wizji w przyjaznej, inkluzywnej atmosferze.
Główny program forum rozpoczęło hasło, które zamknęło pierwszą edycję Izerskiego Forum Suwerenności Żywnościowej:„Jesteśmy tymi, na których czekamy”. Następnie uczestnicy mogli wziąć udział w jednej z dwóch równoległych grup roboczych:
1. Kooperatywizm: Prace w tej grupie przybrały postać warsztatu ze względu na dużą różnorodność interesariuszy biorących w nim udział – począwszy od osób zupełnie bez doświadczenia, z ciekawością odnoszących się do takiej formuły, poprzez rolników i konsumentów, a skończywszy na osobach od lat zaangażowanych w różne formuły współpracy w kooperatywach. Łukasz Nowak, prowadzący grupy, zadawał kolejno pytania naprowadzające uczestników na wypracowanie i sformułowanie własnej definicji i wizji kooperatywy z głównym akcentem położonym na własne zaangażowanie w tworzenie tego typu organizacji. Pytania brzmiały następująco:
● czym jest dla Ciebie kooperatywa/kooperatywizm?
● jakie wartości są potrzebne, dla działania kooperatywy?
● jakie jest moje miejsce i rola w kooperatywie?.
Sformułowana została zatem wspólnie wizja Kooperatywy “jako przestrzeni do autentycznego przedstawienia tego kim jest każdy z jej uczestników, jakie są jego potrzeby, bolączki, pragnienia i marzenia oraz przejawiania w działaniu jego osobistych potencjałów w czasie wspólnie podjętych działań.”(Łukasz Nowak)
2. Domy Nasion: Spotkanie grupy było kontynuacją procesu rozpoczętego na II Ogólnopolskim Forum Suwerenności Żywnościowej w Warszawie. Warsztaty na Forum Izerskim poprowadziła koordynatorka spotkania w Warszawie – Wioletta Olejarczyk – Nyeleni Polska, Jurajska Kooperatywa Spożywcza.
Na wstępie Karolina Pruchniewicz (food lawyer, zero waste consultant) zaprezentowała streszczenie nasiennej sytuacji prawnej w Polsce i na świecie.
Następnie wprowadzono zebranych w założenia Grupy Domy Nasion poprzez zdanie relacji z warsztatu odbytego w trakcie II FSŻ. W związku z tym, że grupa Domy Nasion na Izerskim Forum była stosunkowo liczna (ok. 30 osób), z czego większość stanowiły osoby z niewielkim doświadczeniem oraz wiedzą dotyczącą pozyskiwania nasion, spotkanie polegało na przedstawieniu się uczestników oraz wyłonieniu osób chętnych do dalszej współpracy w grupie Domy Nasion.
Warsztat zaowocował poznaniem lokalnej sytuacji nasiennej, zebraniem grupy chętnych do dalszej współpracy w ramach Domów Nasion oraz wyłonieniem osoby do koordynacji lokalnych działań w połączeniu z globalnym ruchem ochrony bioróżnorodności.
Uczestnicy spotkania zaznaczyli sobie również w kalendarzach termin Święta Nasion i Bioróżnorodności, planowanego w naszym kraju na dzień 3 października 2020 r.
Agroekologia: Dzięki Joannie Perzynie z Nyeleni Polska i Agnieszce Makowskiej z Koalicji Żywa Ziemia uczestnicy mogli zaczerpnąć i uporządkować najważniejsze fakty na temat Agroekologii i prac nad polskim stanowiskiem w kwestii wdrażania agroekologii w naszym kraju. Panel ten był wykładem połączonym z pracą warsztatową.
Po kilku wystąpieniach zarówno o aktywnościach na lokalnym gruncie jak i ogólnopolskich w ramach Otwartej Sceny poczęstowano uczestników muzyczno-dźwiękową podróżą podczas przeprowadzenia performansu “Kluski z Cebulką” przez Gustawa Małeckiego (Ghostaw).
Pierwsza połowa drugiego dnia Forum była czasem rozmów wokół lokalności. Począwszy od wprowadzenia do suwerenności moderowanego przez przedstawicieli Nyeleni Polska dającego uwspólniony obraz suwerenności w jej szerokim zakresie i naszych wyobrażeń, stworzona została baza do pracy nad konkretnymi działaniami możliwymi do podjęcia “tu i teraz”. W grupach roboczych spotkali się lokalni rolnicy i konsumenci. Bazując na własnych, lokalnych doświadczeniach, rozmawiali o suwerenności żywnościowej i jej trzech filarach: dostępu do żywności, sposobu jej produkcji oraz prawa nas wszystkich do decydowania w tematach związanych z żywnością. Trzy filary suwerenności żywnościowej już dawno zakiełkowały w głowach osób tworzących Kooperatywę Izerską. Rozpoczął się wówczas proces tworzenia suwerenności żywnościowej – lokalnie. Praca grup roboczych podczas II Forum była kontynuacją podjętych wcześniej rozmów o konkretnych problemach, szukaniem rozwiązań oraz najlepszych praktyk. Wykonana została ogromna praca, na bazie której Kooperatywa planuje budować konkretny plan działania. Grupy robocze stały się więc istotnym ogniwem całego proces tworzenia zmiany lokalnej.
Grupy robocze: “Wokół lokalności”, poprzedzone zostały prelekcją pt. „Lokalne wymiary suwerenności” poprowadzoną przez inicjatorów ogólnopolskiej akcji FoodRentgen (Marzena i Marcin Galiccy). Prelegenci zachęcali do budowania relacji rolnik-konsument, umacniania lokalności oraz stworzenia przejrzystych warunków wzajemnej wymiany. Zachęcali do postawienia pierwszego, nawet najmniejszego kroku ku suwerenności żywnościowej. Uczestnicy zostali zaproszeni do projektu: „Suwerenna Lista Produktów”, którego celem ma być propagowanie lokalnej produkcji i wymiany.
Ostatnim panelem forum było wysłuchanie wystąpień ekspertów w dziedzinach związanych z dążeniem do suwerenności, w tym: “jak zostać rolnikiem ekologicznym?”, “jakie odmiany warzyw możemy uprawiać lokalnie, i dlaczego znajomość starych odmian jest ważna?” oraz “jak zarządzać wodą w efektywny sposób, by poprawić jakość plonów?”.
Po zamykającym kręgu i podziękowaniach mieliśmy jeszcze czas wymienić ostatnie uwagi, kontakty i stanowiska. Za ogólną aprobatą forum zostało zamknięte słowami, które przenikały wydarzenie od samego początku: „Jesteśmy tymi, na których czekamy”
Uczestniczący w obradach i dyskusjach mogli doświadczyć suwerenności żywnościowej wszystkimi pięcioma zmysłami, szczególnie wyraźnie zaś poprzez smak – dzięki wyżywieniu podczas forum. Obiady przygotowywane zostały przez lokalne przedsiębiorstwo rodzinne gotujące wegańsko z lokalnych i głównie sezonowych produktów, a w przerwach można było zakupić produkty rolników ekologicznych mieszkających w okolicach Kopańca oraz wymienić się nasionami i posłuchać rad na temat starych odmian i ich żywotności w danych warunkach klimatycznych. Podczas całego Forum możliwe było sięganie po różnego rodzaju publikacje i biuletyny a także ogłoszenia w formie ulotek do wzięcia i rozprzestrzenienia w swojej społeczności. Bezpośrednim efektem po Forum było zbudowanie sieci kontaktów wśród społeczności lokalnej, której zostaną udostępnione materiały wypracowane podczas prac poszczególnych grup roboczych. Dzięki Forum wyartykułowane zostały najpilniejsze potrzeby zarówno rolników ekologicznych znajdujących się w regionie jak i konsumentów a samo Forum było okazją do połączenia sił tychże dwóch grup w dążeniu do zmiany lokalnych polityk a także we wzmocnieniu lokalnego ruchu suwerenności, który stanowi wstęp do zmian kulturowych i systemowych w szerszym społeczeństwie.
Wideo-relacje z II Forum SŻ
